Wanneer is het nuttig om de PSA te bepalen?

Het bepalen van de PSA-waarde (Prostaat Specifiek Antigeen) is een belangrijk, maar ook soms omstreden onderwerp in de geneeskunde.

PSA is een eiwit dat wordt geproduceerd door de prostaat. Een klein beetje PSA komt altijd in het bloed terecht. Een verhoogde waarde kan wijzen op prostaatvergroting (goedaardig), ontsteking (prostatitis) of prostaatkanker. Maar PSA is niet specifiek voor kanker, het kan ook stijgen bij onschuldige aandoeningen.

Het is alleen nuttig om PSA te bepalen bij klachten die wijzen op prostaatproblemen zoals moeilijk of pijnlijk plassen, zwakke urinestraal, bloed in urine of sperma, pijn in onderbuik of onderrug. Dan helpt PSA om onderscheid te maken tussen goedaardige vergroting, ontsteking of iets kwaadaardigs.

Bepaling van de PSA is ook nuttig bij vermoeden van prostaatkanker omwille van afwijkingen aan de prostaat bij het rectaal onderzoek waarbij de prostaat onregelmatig of hard aanvoelt. Ook als de echografie of MRI een verdacht beeld tonen is de PSA bepaling nuttig.

Maar PSA is vooral nuttig bij de opvolging van prostaatkanker. Na behandeling wordt PSA regelmatig gemeten om herval op te sporen.

Vele wetenschappelijke verenigingen raden geen routinematige PSA-screening omdat PSA vaak vals-positief is. Veel mannen krijgen onnodige onderzoeken of behandelingen, met risico op bijwerkingen (incontinentie, impotentie). Alleen bij mannen met prostaatkanker in de nabije familie kan screening nuttig zijn.

Bron: https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/0003-4819-157-2-201207170-00459

Auteur: Prof. Dr. Dirk Devroey - Laatste update: 2025-11-04 - Copyright: Clinifacts 2025